Tuy nhiên, tại nhiều nơi ở nước ta, hoạt động chăm sóc vẫn mang tính tự phát, thiếu chuyên môn và chưa được công nhận đúng mức. Chính vì vậy, việc chuyên nghiệp hóa công việc chăm sóc sức khỏe nói chung và chăm sóc người cao tuổi nói riêng hướng đến là nghề chính thức là yêu cầu cần thiết, góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ, đồng thời thúc đẩy bình đẳng giới, phát triển kinh tế xã hội bền vững và đảm bảo quyền lợi cho cả người được chăm sóc và người làm nghề chăm sóc

1. Đáp ứng quyền và nhu cầu chính đáng của người cao tuổi

Việt Nam chính thức bước vào giai đoạn già hóa dân số từ năm 2011 và hiện nằm trong nhóm các quốc gia có tốc độ già hóa nhanh nhất thế giới. Theo Tổng cục Thống kê năm 2024, nước ta có tới 14,2 triệu người từ 60 tuổi trở lên (tăng gần 5 triệu người so với năm 2014). Con số này dự kiến sẽ tiếp tục tăng lên khoảng 18 triệu vào năm 2030.

Sự gia tăng nhóm người cao tuổi đồng nghĩa với việc gia tăng các thách thức về y tế và xã hội, dẫn đến nhu cầu cấp thiết về các dịch vụ hỗ trợ, đặc biệt là dịch vụ chăm sóc dài hạn chất lượng cao cho người cao tuổi. Đáng chú ý, người cao tuổi ở Việt Nam thường sống chung với nhiều bệnh mạn tính, cần sự chăm sóc liên tục và chuyên biệt. Trong khi đó, sự thay đổi của mô hình gia đình truyền thống cùng áp lực cuộc sống hiện đại đang khiến khả năng tự chăm sóc trong gia đình bị thu hẹp đáng kể. Vì thế cần một đội ngũ chăm sóc chuyên nghiệp, được đào tạo bài bản, sẽ giúp cung cấp dịch vụ chất lượng, nhân văn, phù hợp với từng đối tượng. Đây là yếu tố then chốt để bảo đảm chất lượng sống và sức khỏe toàn diện cho người dân.

Trong bối cảnh đó, việc khẳng định quyền được chăm sóc của Người cao tuổi trở nên đặc biệt quan trọng: Người cao tuổi có quyền được chăm sóc về thể chất, tinh thần, được tham gia vào các hoạt động xã hội và sống một cuộc sống có phẩm giá. Việc chăm sóc chu đáo người cao tuổi không chỉ thể hiện đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”, mà còn là sự thực hiện các cam kết của Việt Nam đối với các điều ước quốc tế về quyền con người.

2. Giảm gánh nặng cho gia đình và xã hội

Chăm sóc người cao tuổi một cách bài bản và chuyên nghiệp sẽ giúp giảm gánh nặng cho gia đình, đặc biệt là trong bối cảnh quy mô hộ gia đình ngày càng thu hẹp. Hệ thống dịch vụ chăm sóc phù hợp sẽ giúp người cao tuổi được hỗ trợ y tế, dinh dưỡng, phục hồi chức năng và có đời sống tinh thần tích cực, đồng thời giúp con cháu yên tâm lao động, học tập.

3. Thúc đẩy ngành dịch vụ chăm sóc chuyên nghiệp

Đây là lúc ngành dịch vụ chăm sóc cần được tổ chức chuyên nghiệp hơn, cả về đào tạo nhân lực, công nhận nghề nghiệp và bảo đảm quyền lợi người lao động. Chuyên nghiệp hóa giúp hoạt động chăm sóc được nhìn nhận là một nghề chính thức, có hệ thống đào tạo, tiêu chuẩn nghề nghiệp và lộ trình phát triển rõ ràng. Điều này góp phần nâng cao thu nhập, ổn định việc làm, cải thiện điều kiện lao động và thu hút lực lượng lao động có trình độ, tâm huyết tham gia vào lĩnh vực này. Song bên cạnh đó việc xây dựng nền kinh tế chăm sóc vững mạnh sẽ giảm bớt trách nhiệm chăm sóc không được trả lương của phụ nữ, từ đó tạo điều kiện thuận lợi để họ tham gia vào nền kinh tế và đóng góp vào sự phát triển và bảo đảm an sinh bền vững của Việt Nam.

4. Góp phần xây dựng hệ thống an sinh xã hội bền vững

Khi nghề chăm sóc được tổ chức chuyên nghiệp, nhà nước có thể xây dựng và triển khai các chính sách hỗ trợ, giám sát và tích hợp nghề chăm sóc vào mạng lưới dịch vụ công. Điều này giúp giảm gánh nặng cho gia đình, xã hội và tạo điều kiện để phát triển mô hình chăm sóc cộng đồng hiệu quả, toàn diện và bền vững hơn. Cùng với đó cũng mở rộng cơ hội nghề nghiệp cho lao động trung niên và khuyến khích sự tham gia mạnh mẽ của khu vực tư nhân vào ngành dịch vụ chăm sóc.

5. Góp phần xây dựng, định hướng chính sách toàn diện, dài hạn và hệ thống an sinh xã hội bền vững

Khi nghề chăm sóc được tổ chức chuyên nghiệp, nhà nước có thể xây dựng và triển khai các chính sách hỗ trợ, giám sát và tích hợp nghề chăm sóc vào mạng lưới dịch vụ công. Điều này giúp giảm gánh nặng cho gia đình, xã hội và tạo điều kiện để phát triển mô hình chăm sóc cộng đồng hiệu quả, toàn diện và bền vững hơn. Cùng với đó cũng mở rộng cơ hội nghề nghiệp cho lao động trung niên và khuyến khích sự tham gia mạnh mẽ của khu vực tư nhân vào ngành dịch vụ chăm sóc người cao tuổi.

Chăm sóc người cao tuổi là một nội dung then chốt trong các chính sách an sinh xã hội và y tế. Cần xây dựng chiến lược dài hạn, bao gồm việc tích hợp dịch vụ y tế - xã hội, cải thiện hệ thống bảo hiểm, phát triển mô hình chăm sóc toàn diện và phù hợp với đặc thù văn hóa, kinh tế của từng vùng miền.

LÊ ÂN - https://vnpa.moh.gov.vn/